ریا به بیان ساده یعنی ما کاری را برای رضایت دیگران انجام دهیم. ساده‌تر اینکه ما کاری را با این هدف انجام دهیم که فرد یا افرادی از ما خوششان بیاید. ریا یکی از بزرگترین رذایل اخلاقی و یکی از گناهان است که اگر عبادات ما همراه با ریا باشد باعث باطل شدن آنها می‌شود. عباداتی مانند نماز و روزه و... که قصد قربت از شرایط صحت آنهاست اگر همراه ریا باشند باعث باطل شدنشان می‌شود. یعنی باید آن نماز را دوباره خواند و آن روزه را دوباره گرفت و ... ریا همچنین اثر کارهای نیک و خیر را هم از بین می‌برد.

اما در مورد ریا لازم است که به سه نکته توجه شود:

اول: ریا یکی از امراض قلبی است و هر چه هست در دل هست. یعنی ممکن است از ظاهر کار کسی حدس بزنیم که قصدش ریا می‌باشد و در حقیقت قصد دیگری داشته باشد و یا برعکس از ظاهر کار کسی حدس بزنیم قصدش خیر است ولی قصدش ریا باشد. نکته‌ای که باید بسیار دقت شود این است که همانطور که ریا زشت و ناپسند است قضاوت از روی حدس و گمان هم زشت و ناپسند است. اگر ما خدای نکرده در قضاوتمان در مورد دیگران دچار اشتباه شویم گرفتار گناه بزرگ تهمت شده‌ایم که یکی از بزرگترین گناهان و توبه از آن بسیار سخت می‌باشد. به این نکته نیز دقت کنیم که ریا مربوط به دل و پنهان است و به راحتی نمی توان اطمینان نسبت به آن پیدا کرد.

دوم: اینطور نیست که هر عملی که ما برای رضایت دیگران انجام دهیم ریا باشد. بلکه ریا آن است که هدف ما از عمل رضایت دیگران باشد و این دو با هم تفاوت بسیار دارند. مثلا ما ممکن است تلاش کنیم که رضایت پدر و مادر را به دست بیاوریم. اگر هدف ما از این کار فقط همین باشد قطعا ریا است ولی اگر هدفمان از به دست آوردن رضایت پدر و مادر رضایت خدا باشد این کار یکی از بهترین کارهاست. پس باید ببینم که هدف نهایی ما از یک کار رضایت غیر خداست یا رضایت غیر خدا وسیله‌ایست برای رضایت خدا. همچنین به این نکته هم باید توجه داشت که ممکن است ما کاری را هم برای رضایت خدا و هم برای رضایت غیرخدا انجام دهیم. یعنی نماز را برای رضایت خدا بخوانیم ولی هدفمان رضایت غیرخدا هم باشد. چنین قصد و نیتی هم ریاست. پس ما باید همه هدفمان رضایت خدا باشد نه رضایت غیرخدا و اگر در جایی رضایت خدا در راضی کردن دیگران باشد، راضی کردن دیگران هدف نهایی ما نیست بلکه وسیله‌ایست برای به دست آوردن رضایت خدا ولی وقتی هدف نهایی ما هم رضایت خدا و هم رضایت غیرخدا باشد این نیز ریاست.

این نکته را همیشه به یاد داشته باشیم که اگر می‌خواهیم در دنیا و آخرت پشیمان نشویم همیشه باید هدفمان از هر کاری رضایت خدا باشد. ولی ممکن است هدف ما رضایت خدا نباشد ولی ریا هم نکرده باشیم. مثلا اگر کسی هدفش از کار کردن رفاه دنیوی باشد چنین هدفی ریا نیست ولی چون هدف و نیت این شخص رضایت خدا نمی‌باشد عملش ارزش معنوی و الهی و اخروی نخواهد داشت.

سوم: ریا را با نفاق نباید اشتباه گرفت. شخص ریاکار عملی که به وسیله آن ریا می‌کند خوب و پسندیده می‌داند ولی هدفش رضایت غیرخداست ولی شخص منافق و دورو عملی را که خوب جلوه می‌دهد خوب نمی‌داند و به عبارت دیگر شخص منافق ظاهرش با باطنش یکی نیست. مثلا کسی نماز می‌خواند و نماز خواندن را کار خوبی می‌داند ولی قصدش این است که دیگران از او و نماز خواندنش خوششان بیاید و ممکن است این نیت در نوع نماز خواندن هم تاثیر بگذارد و یا هیچ تاثیری نداشته باشد. چنین کسی ریاکار است. ولی مثلا کسی نماز می‌خواند ولی نماز خواندن را اصلا کار خوبی نمی‌داند. چنین کسی منافق است. همانطور که عرض شد ریا یکی از زشتترین کارهاست که اعمال صالح را باطل می‌کند ولی نفاق از ریا هم بدتر است و در قرآن به منافق وعده بدترین عذاب داده شده است.

برای ورود به کانال تلگرام اینجا کلیک کنید.

کلمات کلیدی : اخلاص، روزه، قضاوت، تهمت، نفاق، ریا، گناه، توبه، نیت، فریب، دورویی، تزویر، رضایت خدا، قصد، منافق، قصد قربت، رذایل اخلاقی، نماز، کار خیر